Bogolans uit Mali
Bogolan katoen
De Bogolans voor Strawberries Fabrics worden gemaakt in Mali, in de Dogon - een regio is gecertificeerd als een World Heritage Site door UNESCO, vanwege het unieke landschap en de sterke tradities die hier nog steeds heersen. De verschillende literatuur bronnen verschillen van mening of de Bogoglan techniek daadwerkelijk in de Dogon is begonnen of al eerder was ‘ontdekt’ door andere ethnische groepen in Mali. Het is echter interessant om te weten dat bij archeologische opgravingen rond Bandiagara restanten zijn gevonden van een aanzienlijke katoenindustrie, die dateren uit de 11e eeuw voor Christus!
De Bogolans voor Strawberries Fabrics worden gemaakt in Mali, in de Dogon - een regio is gecertificeerd als een World Heritage Site door UNESCO, vanwege het unieke landschap en de sterke tradities die hier nog steeds heersen. De verschillende literatuur bronnen verschillen van mening of de Bogoglan techniek daadwerkelijk in de Dogon is begonnen of al eerder was ‘ontdekt’ door andere ethnische groepen in Mali. Het is echter interessant om te weten dat bij archeologische opgravingen rond Bandiagara restanten zijn gevonden van een aanzienlijke katoenindustrie, die dateren uit de 11e eeuw voor Christus!
Bogolan - de stof en techniek
Alle bogolans van Strawberries Fabrics worden nog op zeer ambachtelijke wijze gemaakt waarbij alle delen van het productie proces lokaal, en met de hand, worden uitgevoerd.
De katoen: oogsten, kaarten, spinnen en weven
Het proces begint met het oogsten van de katoen, waarvan de bollen vervolgens worden gekaard en gekamd om de zaden en verontreinigingen uit de vezels te halen. De vezels worden daarna met de hand gesponnen tot draden. Het spinnen is traditioneel bij de Dogon een taak voor oudere vrouwen; het is fysiek niet erg zwaar en geeft deze vrouwen, die vaak zelf niet meer zoveel mee kunnen werken op het land en in het huishouden, een activiteit waar ook zij een (bescheiden) inkomen mee kunnen verdienen. De gesponnen katoen wordt dan naar de wever gebracht. Deze weeft hiervan op zijn kleine weefgetouw lange stroken, van ongeveer 15 cm breed.
De bogolanier koopt de rollen en laat zoveel stroken aan elkaar naaien als nodig is voor hetgeen hij wil maken. Dit gebeurt meestal op eenvoudige naaimachines die met de hand worden aangedreven. Als dat eenmaal is gebeurd, begint de bogolan producent met het ‘echte’ werk. De stof wordt eerst gedompeld in een bad van gestampte blaadjes van bepaalde boomsoorten.
Dit geeft de zacht gele basiskleur voor de bogolans en is een voorbewerking om de latere kleuren beter te laten hechten aan de katoen. Vervolgens wordt de stof weer gedompeld in een ander mengsel van bladeren, schors, as en andere natuurlijke bestanddelen. Elk mengsel geeft zijn eigen, specifieke kleur en de recepten zijn vaak geheim en worden slechts van vader op zoon doorgegeven. Er is een heel gamma aan kleuren mogelijk maar donkere kleuren moeten vaak verschillende malen na elkaar worden aangebracht.
De stof wordt vervolgens te drogen gelegd op de grond en door de inwerking van het zonlicht ontstaat de definitieve kleur. De ‘echte’ bogolan kan dus makkelijk worden onderscheiden van namaak; bij de echte is de onderkant van de stof veel minder gekleurd dan de bovenkant. In dit stadium zijn er alleen nog maar plantenextracten gebruikt en nog geen modder. Volgens sommigen kan daarom dan de naam bogolan (=mudcloth) nog niet worden gebruikt en is de naam van deze stof basilanken.
Alle bogolans van Strawberries Fabrics worden nog op zeer ambachtelijke wijze gemaakt waarbij alle delen van het productie proces lokaal, en met de hand, worden uitgevoerd.
De katoen: oogsten, kaarten, spinnen en weven
Het proces begint met het oogsten van de katoen, waarvan de bollen vervolgens worden gekaard en gekamd om de zaden en verontreinigingen uit de vezels te halen. De vezels worden daarna met de hand gesponnen tot draden. Het spinnen is traditioneel bij de Dogon een taak voor oudere vrouwen; het is fysiek niet erg zwaar en geeft deze vrouwen, die vaak zelf niet meer zoveel mee kunnen werken op het land en in het huishouden, een activiteit waar ook zij een (bescheiden) inkomen mee kunnen verdienen. De gesponnen katoen wordt dan naar de wever gebracht. Deze weeft hiervan op zijn kleine weefgetouw lange stroken, van ongeveer 15 cm breed.
De bogolanier koopt de rollen en laat zoveel stroken aan elkaar naaien als nodig is voor hetgeen hij wil maken. Dit gebeurt meestal op eenvoudige naaimachines die met de hand worden aangedreven. Als dat eenmaal is gebeurd, begint de bogolan producent met het ‘echte’ werk. De stof wordt eerst gedompeld in een bad van gestampte blaadjes van bepaalde boomsoorten.
Dit geeft de zacht gele basiskleur voor de bogolans en is een voorbewerking om de latere kleuren beter te laten hechten aan de katoen. Vervolgens wordt de stof weer gedompeld in een ander mengsel van bladeren, schors, as en andere natuurlijke bestanddelen. Elk mengsel geeft zijn eigen, specifieke kleur en de recepten zijn vaak geheim en worden slechts van vader op zoon doorgegeven. Er is een heel gamma aan kleuren mogelijk maar donkere kleuren moeten vaak verschillende malen na elkaar worden aangebracht.
De stof wordt vervolgens te drogen gelegd op de grond en door de inwerking van het zonlicht ontstaat de definitieve kleur. De ‘echte’ bogolan kan dus makkelijk worden onderscheiden van namaak; bij de echte is de onderkant van de stof veel minder gekleurd dan de bovenkant. In dit stadium zijn er alleen nog maar plantenextracten gebruikt en nog geen modder. Volgens sommigen kan daarom dan de naam bogolan (=mudcloth) nog niet worden gebruikt en is de naam van deze stof basilanken.
De modder, die op bepaalde plaatsen in rivier beddingen wordt gevonden, zorgt voor de zwarte kleur. Deze kleur kan als een heel vlak worden aangebracht, zoals op deze foto. Of worden aangebracht, met sjabloons die vaak gemaakt zijn van oude röntgenfotos ! (zie bovenstaande foto)
De stof heet nu dan met recht een bogolan. |
Voor een wit dessin wordt een oplossing van zeep met wat chloor (voorradig vanwege het desinfecteren van de handpompen) aangebracht. De oplossing verwijdert de aangebrachte kleuren en de zachtgele kleur van het begin verschijnt weer.
|
Elke producent heeft zo zijn eigen ontwerpen en patronen en ambachtslieden onder elkaar herkennen dan ook wie de bogolan gemaakt heeft. Feit is dat alle stadia met de hand worden gedaan, en dat de mogelijkheden voor variaties van deze prachtige stof legio zijn!
|